Το φυσικό περιβάλλον αντιμετωπίζεται
με θαυμασμό για το κάλλος και τη νομοτέλειά του, αλλά και με αίσθημα
σεβασμού του ως πλάσης του Θεού.
Συμβουλές όπως “αλλάξτε τις λάμπες σας με οικονομικούς λαμπτήρες
φθορισμού” ή “χρησιμοποιείτε το κλιματιστικό σας στους 27 βαθμούς”
ακούγονται παντού.
Το ερώτημα είναι αν φτάνουν αυτές οι μικροαλλαγές για να σταματήσουμε την επιβάρυνση του περιβάλλοντος και να του επιτρέψουμε να ξαναβρεί τις ισορροπίες του. Μάλλον όχι.
.
Ευτυχώς, έχουν υπάρξει και
πιο σοβαρές φωνές, που πρότειναν τη ριζική περικοπή της κατανάλωσης για
την ανάλογη μείωση της οικολογικής επιβάρυνσης του πλανήτη μας.
Στην κατεύθυνση της ευαισθητοποίησης έχει εργαστεί και η Ορθόδοξη Εκκλησία ήδη από το 1988. Αλλά τι διαφορετικό έχει να προσφέρει η πρόταση της Εκκλησίας;
Η στάση των Χριστιανών
Ως κοινωνικά και οικονομικά υποκείμενα, οι Χριστιανοί δε μένουν απαθείς απέναντι στην οικολογική καταστροφή. Άλλοτε συντελούν ενεργά σε αυτήν και άλλοτε εργάζονται για την αποτροπή της.
Οι προτεστάντες θεολόγοι ήταν αυτοί που θεμελίωσαν θεωρητικά το δικαίωμα του ανθρώπου να βιάζει τη φύση στα πλαίσια των οικονομικών του δραστηριοτήτων, παρερμηνεύοντας την εντολή του Θεού προς τους πρωτοπλάστους: “αὐξάνεσθε καὶ πληθύνεσθε καὶ πληρώσατε τὴν γῆν καὶ κατακυριεύσατε αὐτῆς” (Γέν. α’ 28).
Η διαπίστωση αυτή, είναι γενικώς αποδεκτή στο δυτικό κόσμο, γι’ αυτό και οι απανταχού της γης νεοπαγανιστές στηρίζουν τον προσηλυτισμό τους στις “οικολογικές μας ευαισθησίες” και καταφέρονται κατά του Χριστιανισμού μνημονεύοντας την προτεσταντική θεωρία. Η τοποθέτηση όμως της Ορθόδοξης θεολογίας είναι τελείως διαφορετική.
Σχέση θεολογίας-οικολογίας
Ίσως ρωτήσει κάποιος τι σχέση έχει η θεολογία με την περιβαλλοντική επιστήμη, ώστε να δικαιούται να τοποθετηθεί σχετικά με το οικολογικό πρόβλημα. Κι όμως έχει. Η Ορθόδοξη θεολογία εξετάζει εκτενώς τον άνθρωπο και τη φύση ως δημιουργήματα του Θεού. Ο Θεός, ο άνθρωπος, η φύση και η σχέση μεταξύ τους αναλύεται στην Αγία Γραφή και ερμηνεύεται εκτενώς από τη φωτισμένη διδαχή των Πατέρων.
Το φυσικό περιβάλλον αντιμετωπίζεται με θαυμασμό για το κάλλος και τη νομοτέλειά του, αλλά και με αίσθημα σεβασμού του ως πλάσης του Θεού.
Πιο συγκεκριμένα, κατά το Θεόφιλο Αντιοχείας, «η Αγία Γραφή μας διδάσκει με σαφήνεια ότι ο Παράδεισος δημιουργήθηκε κάτω από αυτόν τον ουρανό, όπου βρίσκονται και οι ανατολές και η γη» και ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος συμπληρώνει ότι «ο τεχνίτης Λόγος συνέδεσε το παν και αυτό αποτελεί κόσμο (κόσμημα), όπως λέγεται, και κάλλος απρόσιτο, και δεν επινόησε ποτέ τίποτα λαμπρότερο ή μεγαλοπρεπέστερο από αυτόν».
Η θέση του ανθρώπου μέσα στο σύνολο της Δημιουργίας δεν είναι τυχαία. «Ο άνθρωπος είναι κέντρο της σκοπιμότητας του υλικού κόσμου και η ιστορία του προσδιορίζει την ιστορία και τη μοίρα του κόσμου», όπως μας λέει ο ιερός Χρυσόστομος. Ο άνθρωπος είναι δεμένος με τη φύση, καθώς από αυτή λαμβάνει την τροφή του.
Επιπλέον, ο Θεός τοποθετώντας τον μέσα στον υλικό κόσμο τού έδωσε την εντολή «ἐργάζεσθαι αὐτὸν [τον παράδεισο] καὶ φυλάσσειν» (Γεν. β΄ 15), αναθέτοντας το αξίωμα του οικονόμου και διαχειριστή της φύσης. Ο άνθρωπος, ωστόσο, ...
Το ερώτημα είναι αν φτάνουν αυτές οι μικροαλλαγές για να σταματήσουμε την επιβάρυνση του περιβάλλοντος και να του επιτρέψουμε να ξαναβρεί τις ισορροπίες του. Μάλλον όχι.
.
 |
| Η Ορθόδοξη θεολογία εξετάζει εκτενώς τον άνθρωπο
και τη φύση ως δημιουργήματα του Θεού. |
Στην κατεύθυνση της ευαισθητοποίησης έχει εργαστεί και η Ορθόδοξη Εκκλησία ήδη από το 1988. Αλλά τι διαφορετικό έχει να προσφέρει η πρόταση της Εκκλησίας;
Η στάση των Χριστιανών
Ως κοινωνικά και οικονομικά υποκείμενα, οι Χριστιανοί δε μένουν απαθείς απέναντι στην οικολογική καταστροφή. Άλλοτε συντελούν ενεργά σε αυτήν και άλλοτε εργάζονται για την αποτροπή της.
Οι προτεστάντες θεολόγοι ήταν αυτοί που θεμελίωσαν θεωρητικά το δικαίωμα του ανθρώπου να βιάζει τη φύση στα πλαίσια των οικονομικών του δραστηριοτήτων, παρερμηνεύοντας την εντολή του Θεού προς τους πρωτοπλάστους: “αὐξάνεσθε καὶ πληθύνεσθε καὶ πληρώσατε τὴν γῆν καὶ κατακυριεύσατε αὐτῆς” (Γέν. α’ 28).
Η διαπίστωση αυτή, είναι γενικώς αποδεκτή στο δυτικό κόσμο, γι’ αυτό και οι απανταχού της γης νεοπαγανιστές στηρίζουν τον προσηλυτισμό τους στις “οικολογικές μας ευαισθησίες” και καταφέρονται κατά του Χριστιανισμού μνημονεύοντας την προτεσταντική θεωρία. Η τοποθέτηση όμως της Ορθόδοξης θεολογίας είναι τελείως διαφορετική.
Σχέση θεολογίας-οικολογίας
Ίσως ρωτήσει κάποιος τι σχέση έχει η θεολογία με την περιβαλλοντική επιστήμη, ώστε να δικαιούται να τοποθετηθεί σχετικά με το οικολογικό πρόβλημα. Κι όμως έχει. Η Ορθόδοξη θεολογία εξετάζει εκτενώς τον άνθρωπο και τη φύση ως δημιουργήματα του Θεού. Ο Θεός, ο άνθρωπος, η φύση και η σχέση μεταξύ τους αναλύεται στην Αγία Γραφή και ερμηνεύεται εκτενώς από τη φωτισμένη διδαχή των Πατέρων.
Το φυσικό περιβάλλον αντιμετωπίζεται με θαυμασμό για το κάλλος και τη νομοτέλειά του, αλλά και με αίσθημα σεβασμού του ως πλάσης του Θεού.
Πιο συγκεκριμένα, κατά το Θεόφιλο Αντιοχείας, «η Αγία Γραφή μας διδάσκει με σαφήνεια ότι ο Παράδεισος δημιουργήθηκε κάτω από αυτόν τον ουρανό, όπου βρίσκονται και οι ανατολές και η γη» και ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος συμπληρώνει ότι «ο τεχνίτης Λόγος συνέδεσε το παν και αυτό αποτελεί κόσμο (κόσμημα), όπως λέγεται, και κάλλος απρόσιτο, και δεν επινόησε ποτέ τίποτα λαμπρότερο ή μεγαλοπρεπέστερο από αυτόν».
Η θέση του ανθρώπου μέσα στο σύνολο της Δημιουργίας δεν είναι τυχαία. «Ο άνθρωπος είναι κέντρο της σκοπιμότητας του υλικού κόσμου και η ιστορία του προσδιορίζει την ιστορία και τη μοίρα του κόσμου», όπως μας λέει ο ιερός Χρυσόστομος. Ο άνθρωπος είναι δεμένος με τη φύση, καθώς από αυτή λαμβάνει την τροφή του.
Επιπλέον, ο Θεός τοποθετώντας τον μέσα στον υλικό κόσμο τού έδωσε την εντολή «ἐργάζεσθαι αὐτὸν [τον παράδεισο] καὶ φυλάσσειν» (Γεν. β΄ 15), αναθέτοντας το αξίωμα του οικονόμου και διαχειριστή της φύσης. Ο άνθρωπος, ωστόσο, ...
